Haagse School: het keerpunt, verlangen naar de natuur & de schilders van Amsterdam - Editie #133

'Gezicht op de Keizersgracht, hoek Reguliersgracht te Amsterdam' (detail) - olieverf op doek: George Hendrik Breitner (herkomst: voorm. coll. Kunsthandel Mark Smit)

Amsterdam is een stad van schilders. De gevels en grachten zijn ontelbare malen vastgelegd. Door Hollandse meesters, Franse impressionisten en Joodse ballingen. Van Rembrandt tot Breitner en van Monet tot Max Beckmann. Hun schilderijen maken deel uit van onze herinneringen én droombeelden van de stad.

Het boek De schilders van Amsterdam gaat over groepen kunstenaars die verslag doen van de ontwikkeling van het Amsterdam waarin zij leefden. Soms tonen zij de verstilde vertwijfeling van een stad in verval, maar vaker nog zien we een potpourri van afbraak en opbouw. Amsterdam is zoals het leven zelf, voortdurend in ontwikkeling. Hotspots veranderen, stijlen komen en gaan.

Veel kunstenaars vonden elkaar aan de rafelranden van de stad. Noodgedwongen schoven ze na enige tijd weer door naar andere plekken waar het leven nog betaalbaar was en de ruimte beschikbaar. Zo ging dat in de zeventiende eeuw, op plaatsen die nu onderdeel zijn van de historische binnenstad en zo gaat het nog steeds; waar Amsterdam groeit daar bloeit de schilderkunst.

Meer informatie en bestellen kan hier, via de website van uitgeverij WBOOKS, of bij een boekhandel in de buurt.

Aankomende veilingen

VENDUHUIS ROTTERDAM - Kunst en Antiekveiling - 8 november - met Van Laar, Hulk, Roermeester, Tholen, Lingeman, Van Mastenbroek en een 'wasdag op Walcheren' door Koldeweij. Check hier.

VENDUEHUIS DEN HAAG - Old masters, nineteenth century & early modern art - 16 november zaalveiling - met Kleijn, Jan Theodoor Kruseman, Spinger, J.F. Schütz, J.H.B. Koekkoek, Ronner-Knip, Jan Weissenbruch, Vester, J.W. van Borselen, J.F. Spohler, drinkende koeien door Willem Maris, Gabriël, J.H. Weissenbruch, Floris Arntzenius, een Italiaans meisje door Jacob Maris, Hubrecht, Eerelman, een moeder met kind met een schilderspalet als drager door De Hoog, Bosboom, P.C. Dommersen, Willy Sluiter, een dag op de Maas door Louis Apol, Willem Roelofs, Tholen, Klinkenberg, Roosenboom, Gerardina van de Sande Bakhuyzen, in de kloostertuin door Sadée, Zoetelief Tromp, Scherrewitz, Gorter, een weesmeisjeskoor door Thérèse Schwartze, een regenbui op het Scheveningse strand door Van Mastenbroek, Isaac Israels, Robertson, Marius Bauer, Jongkind, bomschuiten door Mesdag, een boer met een handkar door Jan Toorop en chrysanten van Breitner. Check hier.

'Storm in Scheveningen' - olieverf op doek: Willy Sluiter (kavel 76, Venduehuis Den Haag)

VENDUEHUIS DEN HAAG - Old masters, nineteenth century & early modern art - 17 november (online only) - zeilboten op een kalme zee door J.C. Greive, Everhardus Koster, Kleijn, J.D. Koelman, Vertin, H.P. Koekkoek, Riegen, P.C. Dommersen, J.J.C Spohler, Elchanon Verveer, Mari ten Kate, Ronner-Knip, Anton Mauve, Bosboom, Margaretha Roosenboom, Gabriël, Willem Roelofs, Sadée, Apol, vissersvrouwen door D.A.C. Artz, Hobbe Smith, Blommers, een boerenerf door Witsen, Klinkenberg, Lammert van der Tonge, een theekransje door Henkes, Bauer, Briët, Robertson, Toorop, Breitner, Ansingh, Wolter, Jacob Maris, Zandleven, Willy Sluiter, vissen door Dijsselhof en bollenvelden door Anton Koster en Bleckmann. Check hier.

Kunstbeurs: PAN Amsterdam

'Confectie atelier in de St. Willibrordusstraat' - pastel op papier: Hendrik Jan Wolter (herkomst: coll. Arnold Ligthart Kunsthandel)

PAN Amsterdam 2022 heeft een aanbod van ruim 110 galeristen, antiquairs en kunsthandelaren met een assortiment van schilderijen, antiek, moderne en hedendaagse kunst tot sieraden, fotografie, designmeubelen en objecten uit oude en verre culturen. Ook de Haagse School is ruimschoots vertegenwoordigd. Kunstgalerij Albricht neemt een gezicht op Zoutelande van Hart Nibbrig mee, Kunsthandel Ivo Bouwan een gezicht op Delfshaven van Van Mastenbroek, bij Hein A.M. Klaver Kunsthandel vinden we een naaister van Robertson, bij Arnold Ligthart Kunsthandel een confectie-atelier door Wolter, Dolf D. van Omme toont een rit met ezeltjes op het strand door Isaac Israels, Kunsthandel Studio 2000 tweelingzussen en E.J. van Wisselingh & Co een comfortabel onderonsje van dezelfde schilder. Bij Kunsthandel Pygmalion onder andere een lezende vrouw door Jan Toorop, bij Onno van Seggelen vinden we Toorop zelf achter de piano, getekend door Willy Sluiter en Ubbens Art toont een portret van een meisje door Jungmann. De PAN vindt plaats van 20 tot 27 november en is dagelijks te bezoeken tussen 11:00 en 18:00 uur in de Rai in Amsterdam. Meer informatie hier.

* Werner van den Belt zal tijdens het slotweekend ons boek De schilders van Amsterdam signeren bij stand 120 van Scriptum Art Books, waar ook kunstenaar Koen Vermeule, die met een aantal werken in het boek vertegenwoordigd is, aanschuift.

Rondleiding: Suze Robertson - Vrije Academie

Maak kennis met de eigenzinnige en toegewijde Haagse kunstenaar Suze Robertson. Ter ere van haar honderdste sterfjaar presenteert Museum Panorama Mesdag een bijzondere overzichtstentoonstelling over de Haagse kunstenaar Suze Robertson (1855-1922). Robertson werd en wordt gerekend tot de grote kunstenaars van haar tijd. Ze was een radicale vernieuwer: met haar expressieve manier van schilderen en tekenen, gedurfde materiaalkeuze en uitbundige kleurgebruik, tilde ze de Nederlandse kunst begin 20ste eeuw naar nieuwe hoogten. Te zien zijn maar liefst 80 schilderijen en werken op papier.

Robertson heeft in diverse plaatsen in Nederland geschilderd, onder meer in Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, in Het Gooi, in Brabant en in diverse kustplaatsen. Haar werk werd meermalen bekroond, dus de hoogste tijd om dit talent uit de Nederlandse kunstgeschiedenis opnieuw een podium te bieden. Tijdens deze rondleiding door kunsthistorica Titia van Lier hoort u alles over deze bijzondere vrouw en haar oeuvre. Meer informatie hier.

Tentoonstelling: 'Verlangen naar de natuur' - Rijksmuseum Amsterdam - Schiphol

Onder de titel Verlangen naar de natuur presenteert het Rijksmuseum op Schiphol elf 19de-eeuwse landschappen uit de eigen collectie. Deze schilderijen van onder anderen Willem Roelofs, Anton Mauve en Richard Roland Holst laten zien hoe het beeld van het landschap verandert onder invloed van de opkomst van de industrie. Waar kunstenaars eerst de natuur machtig en groots afbeelden wordt later de invloed van de mens voelbaar, waarna tenslotte het verlangen naar de onbedorven natuur centraal komt te staan. De werken zijn vanaf 5 november een jaar lang te zien in de dependance van het Rijksmuseum op Schiphol.

Via Instagram: @kunsthistorici

Gisteren maakte de jury in het @Mauritshuis bekend dat Frouke van Dijke de winnaar is van de Jan van Gelderprijs 2022. Ze wint de prijs voor de publicatie 'Breitner en Israels: Vrienden en rivalen'.

Als conservator 19e eeuwse beeldende kunst in Kunstmuseum Den Haag maakte ze in 2020 de tentoonstelling 'Breitner vs Israels. Vrienden en rivalen' over de onderlinge rivaliteit en bewondering tussen deze twee Nederlandse schilders.

Hierbij schreef ze ook de begeleidende catalogus, die in samenwerking met @kunstmuseum.nl en @wbooksuitgeverij werd uitgegeven.

@froukevandijke (1988) studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Sinds 2015 werkt zij als conservator bij Kunstmuseum Den Haag en maakte zij o.a. exposities over de Haagse School, Max Liebermann en Claude Monet.

Uit het juryrapport:

‘Frouke, jouw boek heeft ons vooral veroverd door de taal. Die is zo rijk, zo inventief, zo ritmisch dat de tekst overrompelt als zelden een tekst uit het vakgebied vermag. Door die kracht weet je niet alleen de doden in hun worsteling-als-kunstenaar tot leven te wekken, maar ook kunstwerken een nabijheid te verlenen die de gewenning van tussenliggende tijd wegvaagt.'

'Dankzij jouw woorden ervaren we de durf en rauwheid van de schilderijen van Israels en Breitner als bij eerste kennismaking. Dat vermogen om met taal de kunst uit de geschiedenis het nu van toen terug te geven, is, zou ik zeggen, de uiteindelijke opdracht van de Kunstgeschiedenis. Jou is dat gelukt en dat moet gevierd worden! Frouke van Dijke, van harte gefeliciteerd.’

Arjan de Koomen (voorzitter) (UvA)

Esther van der Hoorn (secretaris)

Machtelt Brüggen Israëls (UvA)

Friso Lammertse (Rijksmuseum)

Eva Röell (UU/RCE)

Caroline Roodenburg (zelfstandige)

Joyce Zelen (RU/Teylers Museum)

V.l.n.r: genomineerde Laurens Kleine Deters, juryvoorzitter Arjan de Koomen, winnaar Frouke van Dijke en genomineerde Angela Bartholomew.

De genomineerde Alexander Dencher en Justine Rinnooij Kan staan niet op de foto.

Tweejaarlijks reikt de VNK de Jan van Gelderprijs uit voor een waardevolle publicatie o.g.v. kunst- en architectuurgeschiedenis door een auteur van 35 jaar of jonger.

Bekijk de post op instagram hier.

Biografie: Nico Jungmann

Zowel de kunsthandel als Nederlandse schilders die in het laatste kwart van de negentiende eeuw werden opgeleid hadden hun blik regelmatig westwaarts gericht. In het Verenigd Koninkrijk was niet alleen sprake van economische voorspoed, ook de kunst floreerde. Nico Jungmann kwam als beginnende kunstenaar naar Londen, kende een vliegende start en een succesvolle carrière maar eindigde, getekend door het lot, in de vergetelheid.

'Zelfportret' - olieverf op paneel: Nico Jungmann

Nicolaas Wilhelm Jungmann (1872, Amsterdam - Londen, 1935) wordt op 5 februari 1872 geboren in Amsterdam. Al op zijn twaalfde gaat hij in de leer bij een kerk- en behangselschilder. Vier jaar later wordt Nico toegelaten tot de Rijksakademie voor beeldende kunsten. In 1892 doet hij mee aan een wedstrijd voor muurschilderingen, georganiseerd door kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae. Zijn 'allegorie der kunsten' valt niet in de prijzen. Dat geldt voor alle inzendingen. Er is geen winnaar uitgeroepen, maar het prijzengeld wordt verdeeld onder alle deelnemers. Met dit startkapitaaltje maakt Nico zijn eerste reis naar Londen.

'Dutch ladies knitting in traditional dress' - olieverf op doek: Nico Jungmann (herkomst: Gallery 19c, Beverly Hills)

Jungmann vindt in Londen snel zijn draai. Behalve muurschilderingen maakt hij nu ook schilderijen en vooral veel figuurstudies. In 1896 komt hij in gezelschap van zijn vriend en collega Charles W. Bartlett voor het eerst terug naar Nederland, waar hij in het dan populaire schildersdorp Volendam werkt. Uiteraard verblijft hij in Hotel Spaander. Het is een reis die de inmiddels tot Brit genaturaliseerde kunstenaar nog regelmatig zal herhalen 'Wat men Jungmanns echte kennismaking met Londense kunstliefhebbers zou kunnen noemen, kwam in 1899. In dat jaar werd een verzameling van ongeveer vijftig van zijn werken getoond in de Dowdeswell's Gallery, en deze werd met heel wat lof ontvangen. Het was meteen een succes, want de critici waren unaniem lovend over hem. Men beschouwde hem zelfs als een genie. Ook het publiek wilde niets liever dan iets uit zijn eigenaardige en ongewone oeuvre aan hun collecties toevoegen,' dat schreef kunstcriticus Alfred Lys Baldry in 1902 in The Magazine of Art. Een jaar na zijn eerste grote Britse tentoonstelling trouwt Jungmann met Beatrix Mackay. Een vruchtbare relatie. Niet alleen worden er binnen het huwelijk drie kinderen geboren, samen maken ze ook boeken over 'Holland' en 'Noorwegen'. Bestsellers. Mackay schrijft, Jungmann illustreert.

'Detainees queuing for Christmas dinner' 1917 - waterverf op papier: Nico Jungman (herkomst: coll. Imperial War Museums)

Als Brit wordt Jungmann aan het begin van de eerste Eerste Wereldoorlog naar het front gestuurd. Een keerpunt in het tot dan toe zo gesmeerd verlopen leven van de schilder. Hij wordt gevangen genomen en komt terecht in het interneringskamp Ruhleben bij Berlijn. Een oude paardenrenbaan, waar de gevangenen zijn ondergebracht in de stallencomplexen. De omstandigheden zijn absoluut niet te vergelijken met de concentratiekampen in de Tweede Wereldoorlog. Zo kan Jungman er tekeningen maken van de vele activiteiten in het kamp, van de kerstmaaltijd, het dagelijkse leven en zelfs een bokstoernooi. De impact van de ervaringen is desondanks groot. Jungman's (als Brit laat hij zijn tweede 'n' bij voorkeur achterwege) huwelijk strandt na zijn terugkeer in 1918 en hij leeft in zijn laatste jaren een teruggetrokken bestaan. De kunstenaar overlijdt op 15 augustus 1935 op 63-jarige leeftijd in Londen. In Nederland is hij vergeten, in het VK zeker niet. Hij heeft dan ook wél een Engelse, maar geen Nederlandse Wikipedia-pagina. Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen is in het bezit van een Volendams werk van Nico Jungmann en ook het Rijksmuseum Amsterdam bezit enkele werken van zijn hand.

Special Offer!

Werken van Haagse School schilders zijn te koop voor iedereen: van €100.000.000,- tot €100,- Van veilinghuis tot marktplaats. Elke editie treft u hier een Special Offer.

Bij Koller Auktionen in Zürich wordt 2 december een boerderij door Piet Mondriaan aangeboden. Richtprijs tussen de 40.000 en 60.000 Zwitserse Frank, wat bijna gelijk is aan het bedrag in euro's. Het werk (olieverf op papier op karton geplakt, 32,3 × 39,7 cm) dateert vermoedelijk uit 1898 en is met afbeelding opgenomen in de oeuvrecatalogus van het RKD uit 2018, onder nummer A169. Meer informatie hier.

*disclaimer - Bij twijfel wordt eventueel een kanttekening geplaatst aangaande de echtheid van getoonde werken, echter in geen geval wordt echtheid gegarandeerd, dwz ook niet wanneer er geen kanttekening geplaatst is.

De schilders van Amsterdam (2022) gaat over kunstenaars die verslag doen van de ontwikkeling van het Amsterdam waarin zij leefden. Van Rembrandt tot Breitner en van Monet tot Max Beckmann. Bestellen kan hier

Enthousiast? Stuur deze nieuwsbrief gerust door aan vrienden en collegae!