Haagse School: langs Lek en Linge, het Romeinse licht & Mauve in Nieuw-Zeeland - Editie #124

Aankomende veilingen

DERKSEN VEILINGBEDRIJF ARNHEM - Juli veiling - schilderijen 5 juli - Vester, Van Vuuren, Nefkens, De Bock, Hendrik Dekker, Stroebel, Münninghof, Van der Maarel, diverse landschappen door Markus, Oppenoorth, Cossaar, Hendrik van Thol, Van de Linde en een stadsgezicht van Arnhem met Musis Sacrum door W.J. Willemsen. Check hier.

'Wijds rivierlandschap met boten op de rivier' - olieverf op paneel: Willem Oppenoorth (kavel 496, Derksen Veilingbedrijf)

TWENTS VEILINGHUIS ENSCHEDE - Juliveiling - 7 t/m 9 juli - met Hoppenbrouwers, Rabbers, H.C. Bogman, een studie van een vrouw op een chaise longue door David Bles, een stilleven door Van Daalhoff, De la Rivière, Pieters en Helfferich. Check hier.

Tentoonstelling: ‘Schilders langs Lek en Linge’ - Stedelijk Museum Vianen

Twee schilderijen en het palet (linksonder in vitrine) van Willem Witsen

Het Hollandse rivierenlandschap is al eeuwenlang een inspiratiebron voor vele kunstenaars. In de negentiende eeuw werden schetsen in het landschap niet alleen op papier, maar ook rechtstreeks in verf uitgevoerd. De kunstenaars van de Haagse School waren hier meesters in. De tentoonstelling ‘Schilders langs Lek en Linge’ in Stedelijk Museum Vianen biedt een historisch en geografisch overzicht van dit specifieke gebied in het rivierenlandschap. De tentoonstelling omvat schilderijen, tekeningen en prenten uiteenlopend van zeventiende-eeuwse schilders zoals Jan Meerhout, maar ook moderne kunst van Willem den Ouden, Frank Dekkers, Jeroen Hermkens en de Viaanse kunstenaar Ary Baggerman. Speciale aandacht is er voor Willem Witsen die in de jaren twintig van de vorige eeuw veel aan de Lek gewerkt heeft. Natuurlijk mag ook zijn palet niet ontbreken. Er zijn ook schetsboeken te zien van Willem Koekkoek en Leo Gestel en schilderijen van de schildersvrienden Geo Poggenbeek en Nicolaas Bastert. Van 1 juli t/m 30 oktober in Stedelijk Museum Vianen. Meer informatie hier.

Boek: Suze Robertson - Toegewijd | Eigenzinning | Modern

In samenwerking met het Museum Panorama Mesdag in Den Haag presenteert Scriptum Art Books de langverwachte monografie over Suze Robertson (1855, Den Haag - 1922, aldaar). In het museum opent vanaf 4 september een grote tentoonstelling met haar werk. De monografie is nu al verkrijgbaar. Voor het eerst is het leven en werk van Suze Robertson zo uitvoerig onderzocht, beschreven en geduid. De monografie is gebaseerd op jarenlang onderzoek van nieuw bronnenmateriaal en technisch onderzoek naar haar schilder- en tekenstijl. Bij een grootschalige inventarisatie van haar oeuvre is veel tot nu toe onbekend werk ontdekt. Maak kennis met deze fascinerende vrouw, die als een van de eerste vrouwelijke beroepskunstenaars in Nederland op veel tegenstand kon rekenen. Vastbesloten te slagen, bevocht ze een eigen plek in een door mannen gedomineerde kunstwereld en creëerde zij zelf de omstandigheden waaronder zij als kunstenaar succesvol kon zijn.

Suze Robertson - Toegewijd | Eigenzinning | Modern Kees van der Geer, Suzanne Veldink, ea. 2022 | 200 blz | ruim 225 afb | prijs € 29,95 | Meer informatie hier.

Podcast: 'Franz Melchers' - RKD - Den Haag

In de vierde podcast van het RKD in samenwerking met Caspar Stalenhoef vertelt RKD-conservator Hans Wijgergangs over zijn onderzoek naar het leven en werk van de ‘onterecht vergeten’ kunstenaar Franz Melchers (1868-1944). Franz Melchers werd in Münster geboren, groeide in Nederland op, debuteerde in Brussel, zocht zijn heil in Parijs en belandde uiteindelijk via veel omzwervingen langs Europese steden in Antwerpen, waar hij aan het einde van de Tweede Wereldoorlog overleed. Hij was een Nederlandse kunstenaar, die tot zijn terugkeer uit Parijs in 1902 een opvallend oeuvre creëerde dat werd bewonderd door tijdgenoten als Maurice Maeterlinck, Cyriel Buysse, Pol de Mont en Albert Plasschaert. Aanvankelijk voelde hij zich thuis in de avant-garde van het fin de siècle, maar na 1900 kenmerkte zijn werk zich door een behoudend realisme. Hij presenteerde zich als een gesoigneerde dandy, maar uit zijn brieven – waarvan er vele bewaard worden in het RKD – spreekt een andere toon en realiteit. Was zijn artistieke zwerversbestaan een comfortabele keuze of bittere noodzaak? Lees meer en luister hier.

Via Instagram: @tableaumagazine

Op een vrijdagmiddag in 1988 zaten Bobs grootouders met een glas sherry naar de radio te luisteren. Na het zesuurjournaal startte een programma over de Haagse kunstenaar Anton Mauve (1848-1888) ter ere van zijn honderdste sterfdag. ‘Anton Mauve, die hadden wij ook! Jeanne, dat is dat schilderij dat wij in Nieuw Zeeland aan Truus & Jan hebben gegeven’, zei opa Henk bezorgd. Met het oog op een groot geldbedrag overtuigde hij zijn vrouw om een bezoekje te brengen aan hun vrienden in Nieuw Zeeland, dat in feite een verkapte repatriëringsmissie werd. Dit alles in het diepste geheim, want hun vier zonen mochten er het fijne niet van weten.

Lees verder in de nieuwe column van @bob_scholte!

Beeld: Anton Mauve, Ploegende boer, ca. 1885, aquarel, 45,8x60cm, coll. @rijksmuseum Amsterdam.

Bekijk volledige post op Instagram hier.

Biografie: Thomas Cool

Thomas Cool was gefascineerd door het Romeinse licht, zowel bij dag als bij nacht. Het liefst zou hij het voor het altijd zijn blijven bestuderen. De omstandigheden beslisten anders. 

Illustratie: Gert-Jan Veenstra

Thomas Cool (Sneek, 1851 - Bussum, 1904) wordt op 25 december 1851 geboren in Sneek. Hij is het eerste kind van Gerrit Cool en Trijntje Eekma. De kleine Thomas groeit op in een ondernemend Fries gezin. Vader Gerrit en oom Jetze Cool hebben een goed lopend bedrijf dat gespecialiseerd is in de productie van schoorsteenmantels en grafmonumenten. Behalve in Sneek openen de broers verschillende vestigingen in Nederland, waaronder in Amsterdam en Rotterdam. Thomas werkt al vroeg op de zaak, maar zijn vader is ook een ruimhartig supporter van de artistieke ambities van zijn enige zoon. 

Lichtval

Op zijn achttiende gaat Thomas naar Antwerpen, waar hij enkele jaren aan de kunstacademie studeert. In Den Haag behaalt hij vervolgens zijn MO akte tekenen en boetseren. Een aanstelling als leraar aan de HBS in Arnhem volgt, maar in het lesgeven ligt zijn ambitie niet. Cool neemt ontslag en gaat weer naar Den Haag, op dat moment de artistieke hoofdstad van Nederland. Cool vindt met zijn kunst niet de weg naar een groter publiek. De familie besluit dat het beter is wanneer hij weer terugkomt naar Sneek. In de zomer van 1883 trouwt Cool met Berber Kijlstra. Een jaar later wordt dochter Gerardina geboren, gevolgd door zoon Gerrit. In zijn vrije tijd blijft Cool tekenen en schilderen. Inspiratie vindt hij vooral in een maquette van het Pantheon die in de woonkamer staat. Urenlang bestudeert hij de lichtval door de open koepel. Wanneer Cool in 1887 verantwoordelijk wordt voor de vestiging Rotterdam, verhuist het gezin naar de Maasstad, waar dochter Tine geboren wordt. Vijf jaar later wint de artistieke wens het voorgoed van de zakelijke ambitie.

'Thermen van Caracalla' - aquarel: Thomas Cool

Naar Rome

In 1892 vertrekt het gezin Cool naar Rome, waar zij een atelier met aanpalende woning huren in de kunstenaarsvilla Strohl-Fern, nabij het beroemde Villa Borghese. Behalve Cool zijn in die jaren ook schilder Pieter de Josselin de Jong, schrijver Louis Couperus en de Drachtster beeldhouwer Pier Pander hier aan het werk. Veel Nederlanders in Rome zijn winnaars van de 'Prix de Rome', waar een subsidie voor jonge kunstenaars aan verbonden is. Dat geldt zeker niet voor Cool, die al ruim in de veertig is wanneer hij - eindelijk - het Pantheon, het Piazza del Popolo, de thermen van Caracalla en het Colosseum schildert. Zijn subsidie? Die is wederom afkomstig van zijn ouders. Cool voelt zich wonderwel thuis tussen het aanstormende talent. De Haarlemsche Courant schrijft in 1895 over het werk van Pier Pander en Thomas Cool: 'Onze landgenooten te Rome die op de Amsterdamse en Haagse tentoonstellingen belangrijke werken zullen inzenden, zoals daar zijn een grote marmeren bosnimf van Pander en van Cool de grote schilderijen Maaneffect op het Forum Romanum en Sante Maria Maggiore.' Verwacht wordt dat het werk van Cool 'in hoge mate de aandacht zal trekken'. Wanneer dochter Gerardine een ernstige Malaria infectie oploopt, komt er een abrupt einde aan de Italiaanse droom. In 1898 keert de familie terug naar Nederland. Ze vestigen zich in Bussum, waar de schilder zijn Romeinse inspiratie uitwerkt in schilderijen. Het gaat de familie voor de wind. De schilder heeft tentoonstellingen tot in Dresden en Berlijn. In 1901 kan hij, met behulp van het geld uit zijn erfenis, een villa met expositieruimte laten bouwen. Echt lang kan Thomas Cool van zijn doorbraak niet genieten. Op 16 mei 1904 overlijdt de schilder 'na een hevige ongesteldheid' op 52-jarige leeftijd. 

'Meer van Albano' - olieverf op doek: Thomas Cool

Het bruisende leven van de familie Cool blijkt een inspiratiebron voor velen. In 1900 verschijnt de roman 'Langs lijnen van geleidelijkheid' van Couperus, waarin de hoofdpersoon - een schilder met een voorliefde voor antieke ruïnes - duidelijk op Cool gebaseerd is. Ook journalist Maurits Wagenvoort beschrijft in 'De Droomers' (1900) een schilder die gelijkenissen vertoont met Cool: 'Sjovel in de kleeren, lange haren, een onverzorgden baard, op het hoofd een Rembrandtmuts, maar hij had het gezicht van een bezield profeet'. Dochter Tine schrijft over haar jaren in Rome het bekroonde kinderboek 'Wij met zijn vijven in Rome' (1928). Na zijn dood verzorgt de familie nog een succesvolle tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam. In de daaropvolgende jaren raakt de schilder in de vergetelheid en veel werken gaan verloren. Pas in 2010 wordt op voorspraak van Willem Winters een tentoonstelling georganiseerd in het Pier Pander museum in Leeuwarden. Werk van Thomas Cool is onderdeel van de collecties van het Frans Halsmuseum in Haarlem en het Drents Museum in Assen. In Tresoar wordt een deel van het familiearchief bewaard en het Rijksmuseum Amsterdam heeft een baret van de schilder. 

Deze biografie verscheen eerder op 27 juli 2021 in het Friesch Dagblad in de serie ‘Reizende schilders’, waarin Gert-Jan Veenstra en ik de levens van Friese schilders die hun inspiratie over de grens zochten hebben beschreven.

Special Offer!

Werken van Haagse School schilders zijn te koop voor iedereen: van €100.000.000,- tot €100,- Van veilinghuis tot marktplaats. Elke editie treft u hier een Special Offer.

Tijdens de 'British and European art' veiling op 6 juli komt bij Bonhams in Londen 'Figures resting on a riverbank by a moored sailing vessel' onder de hamer. Olieverf op paneel. Richtprijs 1500 - 2000 Britse ponden. Meer informatie hier.

*disclaimer - Bij twijfel wordt eventueel een kanttekening geplaatst aangaande de echtheid van getoonde werken, echter in geen geval wordt echtheid gegarandeerd, dwz ook niet wanneer er geen kanttekening geplaatst is.

Met kunsthistoricus Werner van den Belt heb ik een boek gemaakt over de schilders van de Duin- en Bollenstreek (2021). Bestellen kan via de website van uitgeverij WBOOKS.

Enthousiast? Stuur deze nieuwsbrief gerust door aan vrienden en collegae!