Haagse School Nieuwsbrief: de baby van Van Gogh, halverwege Parijs & het oog van Jan Veth - Editie #138
Discover more from Haagse School Nieuwsbrief
Haagse School Nieuwsbrief: de baby van Van Gogh, halverwege Parijs & het oog van Jan Veth - Editie #138
Maandelijkse nieuwsbrief over de schilders van de Haagse School.
Welkom bij de 138ste editie van de Haagse School Nieuwsbrief, waarin we op zoek gaan naar de erfenis van Van Gogh en kijken door het oog van Jan Veth. Dat alles met aandacht voor ‘Female Voices’ en de bijzonder innige relatie van IJsselschilder Jan Voerman met onze zuiderburen.
Aankomende veilingen
VENDUEHUIS DEN HAAG - Veiling - Een oog voor schoonheid: Een collectie Nederlandse kunst uit de 20ste eeuw - tot 28 februari (online only) - met een naakt door Hartz, Willy Sluiter, Wiggers, diverse studietekeningen door August Allebé en een Italiaanse straatje door Vaarzon Morel. Check hier.
VAN ZADELHOFF VEILINGEN HILVERSUM - Kunst- & Antiekveiling - 13 en 14 maart - met Schäfer, Stroebel, Vertin, Bodifée, een kind in een wiegje door Akkeringa, een tekenend meisje door Barbera van Houten, Hulk, Pabst, Berend Brouwer, Kever, Van Ingen, Helder, Monnickendam, Van Wijngaerdt, Oerder, Willem Elisa Roelofs, Van Raden, Wolter, De la Rivière, Hobbe Smith, Ritsema, W.C. Nakken, de Hertenkamp in de Haarlemmerhout door A.L. Koster en diverse landschappen door Théophile de Bock. Check hier.
MEDUSA AUCTIONEERS BREDA - Maart veiling - 13 en 14 maart - met Oppenoorth, Frits Mondriaan, Bosboom, De Bock, Van Langen, Jan Kruysen en een Volendamse visser door WIlly Sluiter. Check hier.
VENDUEHUIS DEN HAAG - Classical Paintings & Drawings - 14 - 28 maart (online only) - catalogus is binnenkort online. Check hier.
VEILINGHUIS ONDER DE BOOMPJES LEIDEN - Kunst & Antiekveiling - 20 tot 22 maart (timed online) - catalogus online op 11 maart. Check hier.
VENDUHUIS DE ELAND DIEMEN - Voorjaarsveling - 27 tot 30 maart - met Frits Mondriaan, Hobbe Smith, Bosboom, Wiggers, een liggende koe door van Ingen, Van Daalhoof, Mauve, Marinus Geijp, Stroebel, Bleys, Valkenburg, Willy Sluiter, W.G.F. Jansen en een portret van meisje met bloem in haar door Jacob Maris (catalogus wordt nog aangevuld). Check hier.
Tentoonstelling: ‘Het oog van Jan Veth’ - Dordrechts Museum
Schilder en schrijver Jan Veth (Dordrecht, 1864 - Amsterdam, 1925) krijgt eindelijk de aandacht die hij verdient, schrijft Gijsbert van der Wal lyrisch in NRC. ‘In zijn geboortestad Dordrecht wordt de beste Nederlandse portretschilder van omstreeks 1900 geëerd met een overzichtstentoonstelling.’ Sinds vorige week is in het Dordrechts Museum onder de titel ‘Het oog van Jan Veth’ een overzichtstentoonstelling te zien die naast vele portretten van Veth ook werk van bevriende kunstenaars zoals Breitner en vader en zoon Israëls toont. Daarnaast zijn er bewaarde handschriften van de man die evenveel over kunst heeft geschreven als zelf het penseel ter hand heeft genomen; voor zijn onnavolgbaar sprekende, maar toch ronduit gestileerde portretten.
Met een hoorspel als audiotour is de briefcorrespondentie tussen Jan en en zijn vrouw Anna bij de schilderijen te beluisteren. In een tweede audiotour, door de vaste collectie van het museum, is Veths mening over kunst te horen. Podcastmaker en schrijver Ko van 't Hek gaat daarover ook in gesprek met drie kunstcritici - Hans den Hartog Jager, Yuki Kho en Zoë Dankert - over de kunstkritiek van vroeger en nu. De beroemde reeks van vijftig gelithografeerde portretten van ‘Bekende Tijdgenooten’ die Veth tussen 1891 en 1898 maakte voor de tijdschriften De Amsterdammer en De Kroniek wordt in z’n geheel getoond. Meer informatie hier.
Tentoonstelling: ‘Halverwege Parijs’ - Voerman Stadsmuseum - Hattem
Wie en wat hebben Jan Voerman (Kampen, 1857 – Hattem, 1941) senior beïnvloed tijdens zijn verblijf in België?
In 1880-1881 staat Jan Voerman senior ingeschreven aan de Antwerpse academie om lessen te volgen tijdens de Winter- en Zomer cursus afdeling ‘natuur’. Hij schildert onder andere naar model bij Karel Verlat, die een groot voorstander was van sterke licht-donker contrasten. Na Antwerpen ging Voerman voor enige tijd naar Brussel, waar veel Nederlanders (Roelofs, Gabriël, Mesdag) werkten of studeerden aan de academie. Wat zag Jan Voerman sr. allemaal in die tijd in België? Wat inspireerde en beïnvloedde hem?
In de tentoonstelling Halverwege Parijs toont het Voermanmuseum werken uit de Barat-Venker collectie die Voerman sin zijn Belgische tijd gezien zou kunnen hebben. Daarnaast is er werk van de schilder zelf, dat duidelijk de invloed uit zijn periode bij de zuiderburen weerspiegelt. Meer informatie hier.
Tentoonstelling: ‘Kiezen voor Vincent’ - Van Gogh Museum - Amsterdam
Het Van Gogh Museum in Amsterdam start het jubileumjaar 2023 met een eerbetoon aan de familie Van Gogh. Zonder hun onvoorwaardelijke steun aan Vincent van Gogh (Zundert, 1853 - Auvers-sur-Oise, 1890), zou het museum nooit hebben bestaan.
Hoe kon Vincent van Gogh uitgroeien tot een wereldberoemde kunstenaar? Zijn familie speelt daarin een belangrijke rol, tot op de dag van vandaag. De tentoonstelling Kiezen voor Vincent. Portret van een familiegeschiedenis vertelt een persoonlijk verhaal vol twijfel, tegenslag, trots en triomf. Een verhaal vol dilemma’s, gezien door de ogen van Vincent van Gogh, zijn broer Theo (1857-1891), Theo's vrouw Jo (1862-1925) en hun zoon Vincent (1890-1978), vernoemd naar zijn oom.
In de tentoonstelling leert u Vincent en zijn bijzondere familie kennen door te kijken, te luisteren én te doen. De vele topstukken en onbekende pareltjes laten zien hoe de familieverzameling uitgroeide tot een imposante wereldcollectie. Meer informatie over de tentoonstelling hier. In de Volkskrant van 9 februari staat een interview met Janne Heling en Willem van Gogh, twee familieleden van Van Gogh.
Tentoonstelling: ‘Female Voices’ - Internationaal Theater Amsterdam
Tijdens Brandhaarden 2023 - een internationaal theaterfestival, dat voorstellingen van opvallende theatermakers uit het buitenland naar Amsterdam haalt - kunt u een bezoek brengen aan een speciale tijdelijke tentoonstelling waarin de werken van vrouwelijke kunstenaars worden tentoongesteld. De permanente collectie van het Internationaal Theater Amsterdam (Stadsschouwburg Amsterdam) bestaat uit meer dan 150 kunstwerken, waarvan ongeveer 30 werken van vrouwelijke makers. Werken van onder andere Marlene Dumas, Charlotte van Pallandt, de Amsterdamse Joffer Lizzy Ansingh en Thérèse Schwartze zijn te bewonderen.
De tentoonstelling Female Voices is op alle voorstellingsdagen van Brandhaarden vrij toegankelijk vanaf 17:00 tot aanvang van de voorstelling in de Grote Zaal. Nog t/m 3 maart. Meer informatie hier.
Tentoonstelling: ‘De ontdekker van Escher: Samuel Jessurun de Mesquita’ - Escher in Het Paleis - Den Haag
In 2023 is het 125 jaar geleden dat Maurits Cornelis Escher (Leeuwarden, 1898 – Hilversum, 1972) werd geboren. Het succes van Escher wordt gevierd, wat niet mogelijk was geweest zonder zijn leermeester en goede vriend Samuel Jessurun de Mesquita (Amsterdam, 1868 – Auschwitz, 1944). Vanaf dit voorjaar hangen de aangrijpende werken van De Mesquita zij aan zij met het werk van zijn beroemdste leerling in Escher in Het Paleis.
De Mesquita was niet alleen een grandioze kunstenaar en graficus, maar ook leraar grafische technieken. In die rol ontmoet hij voor het eerst de zoekende jongeman op de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem. Escher kiest aangespoord door zijn ouders aanvankelijk voor de specialisatie bouwkunde, maar komt hier snel op terug zodra De Mesquita zijn vroege werk ziet. De Mesquita overtuigt Escher om over te stappen naar grafiek. De twee kunstenaars ontwikkelen een artistieke en persoonlijke band voor het leven. Meer informatie hier.
Via LinkedIn
STUG EN STOER. De weg van Jo Koster van Hattem en Dora Koch-Stetter.
* Museum Domburg verlengd t/m 12 maart 2023 – EEN GROOT SUCCES!
Jo Koster, 'Jong meisje', 1895, pastel, 70 x 52 cm, particuliere collectie.
Bekijk de volledige post van Francisca van Vloten, Curator Marie Tak van Poortvliet Museum Domburg, op LinkedIn hier.
Het werk: portret van de moeder van een kind van Vincent van Gogh?
In de Haagse School Nieuwsbrief 2.0 zijn de biografieën vervangen door de rubriek ‘het werk’. Nog steeds over één schilder, maar dan met een focus op een belangrijke gebeurtenis of baanbrekend werk uit de carrière van de kunstenaar. Soms een eigen onderzoek, soms een herwaardering van een bestaand onderzoek, soms een actualiteit.
Morgen (28 februari 2023) komt bij veilinghuis Christie’s Londen het schilderij ‘Kop van een vrouw (Gordina de Groot)’ van Vincent van Gogh onder de hamer. Dit werk is honderdtwintig jaar onderdeel geweest van een Zwitserse privécollectie, nadat het in 1903 is aangekocht door H. Daniel Pierson (de zoon van Allard Pierson). De laatste keer dat het voor het publiek te zien was, was in september 1943 in Kunsthaus Zurich, onder de titel 'Kopf einer Brabanterin'. Nu het schilderij weer opduikt gaat het meteen weer vergezeld van de roddel die de vrouw op het portret aankleeft: zij zou namelijk in verwachting geweest zijn van Vincent van Gogh.
Vincent van Gogh maakte in 1884 en 1885 tientallen schilderijen van boerenkoppen in en rond Nuenen, waar hij verbleef in zijn ouderlijk huis. Die koppen zijn wel allemaal (voornaam)naamloos gebleven. Op één na. Gordina de Groot (1855-1927), een jonge vrouw van bijna dertig. Ook zij was één van de 'heads of the people' waarnaar Van Gogh - in het Engels - refereerde: hij verwees ermee naar een reeks illustraties in het Londense weekblad The Graphic. Gordina is bekend als één van de familieleden die samenkomen voor een maaltijd in Van Goghs eerste meesterwerk: de Aardappeleters (april-mei 1885).
Contacten met Gordina
Aan Van Gogh’s contacten met Gordina werd in het dorp de nodige ruchtbaarheid gegeven. In september 1885 klaagde de schilder in een brief aan zijn broer Theo dat “ik de afgelopen twee weken veel last heb gehad met mensen rondom de pastoor”, die zou gewaarschuwd hebben dat hij “niet te vertrouwd moest zijn met mensen in binnen de parochie", zo schrijft Martin Baily in The Art Newspaper. Vincent vervolgde met het uitleggen van het echte probleem: "Een meisje dat ik vaak had geschilderd, kreeg een kind en ze dachten dat het van mij was, hoewel ik het niet was."
Op 20 oktober 1885 kreeg de ongehuwde Gordina een zoon, Cornelis. De geboorteakte vermeldt de naam van de vader niet. We zullen misschien nooit weten wat er is gebeurd, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat Vincent de vader was. Hij suggereerde in een latere brief dat de vader een neef van Gordina zou zijn geweest. Christie's vermeldt in de catalogus het volgende over de zaak: "Hoewel hij [Van Gogh] deze beweringen heftig ontkende, suggereert het huidige werk niettemin een bijzondere tederheid tussen kunstenaar en geportretteerde, die duidelijk naar voren komt in de uitdrukking van haar blik." Meer informatie over het portret bij Christie’s hier.
Special Offer
Werken van Haagse School schilders zijn te koop voor iedereen: van €100.000.000,- tot €100,- Van veilinghuis tot marktplaats. Elke editie treft u hier een Special Offer.
Bij Auktionshaus Wendl in het Duitse Rudolstadt wordt aankomende zaterdag 4 maart een sfeervol landschap met een meertje in de schemering door Everhardus Koster (1817, Den Haag - 1892, Dordrecht) geveild. Na zijn opleiding aan de Haagse Academie van Beeldende Kunsten studeerde Koster aan het Städelsches Kunstinstitut in Frankfurt am Main. Na deze opleiding vestigde hij zich in Amsterdam, waar hij in 1852 lid werd van de Koninklijke Academie. Tussen 1858 en 1879 was Koster directeur van het Paviljoen in Haarlem. Hij werkte later in Den Haag en in Dordrecht, waar hij in 1892 overleed. Koster staat bekend om zijn strand-, zee- en riviergezichten, maar schilderde ook stadsgezichten. Meer informatie over het kavel hier.
*disclaimer - Bij twijfel wordt eventueel een kanttekening geplaatst aangaande de echtheid van getoonde werken, echter in geen geval wordt echtheid gegarandeerd, dwz ook niet wanneer er geen kanttekening geplaatst is.
Enthousiast? Stuur deze nieuwsbrief gerust door aan vrienden en collegae!
Het boek De schilders van Amsterdam (WBOOKS, 2022) maakte ik samen met kunsthistoricus Werner van den Belt. Het gaat over kunstenaars die verslag doen van de ontwikkeling van het Amsterdam van hun tijd. Vijf eeuwen schilderkunst in de hoofdstad. Van Rembrandt tot Breitner en van Monet tot Max Beckmann. Meer informatie en bestellen kan hier, via uitgeverij WBOOKS, of hier via bol.com